Epigenetik ve yağ hücreleri arasındaki bağlantı
Araştırma, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin genlerin çalışma şeklini etkileyen epigenetik değişikliklerin, yağ hücrelerinin uzun süreli işleyişini nasıl etkilediğini gösteriyor. Bir kişi aşırı kilolu olduğunda yağ hücreleri, epigenetik belirteçler geliştirebiliyor. Kişi kilo verse bile bu belirteçler, yağ hücrelerinin davranışlarını, obez olunan zamandaki gibi sürdürebiliyor.
Bu epigenetik etkiler nedeniyle:
• Yağ hücrelerinin işlevi bozuluyor ve yağ depolama mekanizmaları değişiyor.
• Metabolizma hızı düşüyor, bu da kilo vermeyi ve verilen kiloyu korumayı zorlaştırıyor.
Araştırma bulguları
Araştırmacılar, bulgularına ulaşmak için hem insan hem de hayvan modellerini kullandılar:
1. İnsan deneyleri:
o Gastrik bypass veya mide küçültme ameliyatı geçiren bireylerin yağ dokuları incelendi.
o Ameliyattan iki yıl sonra bile yağ hücrelerinin obezite dönemine benzer şekilde davrandığı gözlemlendi.
2. Fare deneyleri:
o Farelere yüksek yağlı bir diyet uygulanarak obez hale getirildiler, ardından kilo kaybı için standart bir diyete geçirildiler.
o Kilo verdikten sonra bile yağ hücrelerinin, önceki obez duruma ait epigenetik değişiklikleri taşıdığı tespit edildi.
o Yüksek yağlı diyete yeniden başladıklarında farelerin hızla kilo alarak tekrar obez hale gelmeleri daha kolay oldu.
“Hafıza” ne kadar sürer?
Araştırmanın eş yazarı Laura Hinte, yağ hücrelerinin “uzun ömürlü” olduğunu ve insan vücudunda yaklaşık 10 yıl boyunca varlıklarını sürdürdüğünü belirtti. Bu süre boyunca hücreler, obeziteye dair epigenetik bilgileri koruyabilir ve bu da kilo kontrolünü daha da zorlaştırabilir.
Yo-Yo etkisini önlemek için ilk adım: Obeziteyi önlemek
Çalışmanın baş yazarı Prof. Ferdinand von Meyenn, epigenetik hafıza etkisinin yo-yo etkisini daha da zorlaştırdığını belirterek şu uyarıda bulundu:
“Bu hafıza etkisi nedeniyle, ilk etapta aşırı kilolu olmaktan kaçınmak son derece önemli. Yo-yo etkisiyle mücadele etmenin en etkili yolu, obeziteye hiç izin vermemek.”
Ne yapılabilir?
Kilo kontrolünü desteklemek için:
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Kalıcı kilo kaybı için diyet ve egzersiz alışkanlıklarının uzun vadeli hale getirilmesi.
• Epigenetik araştırmalar: Yağ hücrelerindeki epigenetik belirteçleri hedefleyen tedaviler geliştirilmesi.
• Farkındalık ve önleme: Sağlıklı kilonun korunmasına yönelik toplumsal bilincin artırılması.
Bu çalışma, kilo kontrolünün yalnızca diyet veya egzersizle değil, hücresel ve genetik düzeyde de ele alınması gerektiğini ortaya koyarak yeni tedavi stratejilerinin yolunu açıyor.