Karadeniz’in doğuya açılan kapılarından olan Bayburt ilk bakışta küçük bir şehir gibi gözükse de kültür ve sanatın derin izlerini taşıyan bir geçmişe sahiptir. Çoruh Nehri’nin kıyısında saklı bir inci gibi duran Bayburt görülmesi gereken şehirlerdendir.
Bayburt’un tarihi çok eskilere dayanır. Tarihte birçok farklı kültür ve medeniyete ev sahipliği yapan bu şehir İpek Yolu üzerinde bulunmasından dolayı da birçok kültürel etkileşimde yaşamıştır. Şehir bu sayede ziyaretçileri tarihi bir yolculuğa çıkaracaktır. Bayburt sahip olduğu doğasıyla da ziyaretçileri kucaklar. Tarih ve doğanın kucaklaştığı bir yolculuğa çıkmak istiyorsanız Bayburt doğru rotalardan birisidir. Bu yazımızda Bayburt’un gezilecek başlıca noktalarını, kültürel miraslarını ve mutlaka tadılması gereken yöresel lezzetlerini keşfe çıkacağız.
Bayburt’un Görülmesi Gereken Tarihi Yerleri
Bayburt Anadolu’nun kadim şehirlerinden birisidir ve tarihi dokusuyla dikkat çeker. Şehirde birçok tarihi yapı bulunur. Bu tarihi yerler şehrin geçmişi hakkında ziyaretçileri bilgiler verir. Bayburt’a gezi planı yapıyorsanız şehirde mutlaka görmeniz gereken tarihi yerlerden bazıları şunlardır:
· Bayburt Kalesi: Bayburt’un en önemli tarihi simgelerinden birisidir. Şehrin tam merkezinde bulunan Bayburt Kalesi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Sarp kayalıklar üzerinde yer alan kale mimarisiyle de görenleri büyüleyecektir.
· Aydıntepe Yeraltı Şehri: Şehirde geçmişin izlerini taşıyan yerlerden birisi olan Aydıntepe Yeraltı Şehri gizemli yapısıyla ziyaretçileri şaşırtır. Binlerce yıl önce kayaların oyulmasıyla oluşturulmuştur. Bir inşaat çalışması sırasında tesadüfen keşfedilen Aydıntepe Yeraltı Şehri dar koridorları, taş oymaları ve havalandırma bacalarıyla tam bir mühendislik harikasıdır. Savunma ve sığınma amacıyla kullanıldığı düşünülen bu yer hakkındaki çalışmalar hala devam etmektedir. Tarihin ışığında bir yolculuk yapmak istiyorsanız burasını Bayburt’ta gezilecek yerler listesine eklemesiniz.
· Bayburt Saat Kulesi: Bayburt’un tam kalbinde bulunan saat kulesi 1924 yılında inşa edilmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarının atmosferini yansıtan Bayburt Saat Kulesi dairesel kaidesi, sekizgen gövdesi ve zarif tasarımıyla görülmeye değer yerlerden birisidir. Kule özellikle gün batımında sunduğu manzarayla fotoğraf tutkunlarına harika kareler sunacaktır.
· Kop Şehitliği: Kop Dağı mevkiinde yer alan Kop Şehitliği tarihin derin izlerini taşıyan bir anıttır. 1916’daki Kop Dağı Muharebeleri’nde şehit düşen askerler için yapılmıştır. Ulusal direnişin ve vatan sevgisinin simgesi olan Kop Şehitliği ve Anıtı hem tarihi bir mekan hem de duygusal bir ziyaret noktasıdır.
· Korgan Köprüsü: Tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan Korgan Köprüsü yüzlerce yıl öncesinden günümüze kadar gelmeyi başaran bir geçittir. Selçuklu Dönemi eserlerinden olduğu düşünülen köprü yerel halk arasında “Meliğin Köprüsü” olarak da bilinir. Çünkü halk arasındaki rivayete göre köprü Melik Cemalettin Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Korgan Köprüsü tarihle ve doğayı aynı kareye sığdırmak isteyen ziyaretçiler için mükemmel yerlerden birisidir.
· Bayburt Evleri: Bayburt evleri şehrin geçmişine açılan pencerelerdir. Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin zarif detaylarını barındırın bu evler yüksek taş duvarları, ahşap kapıları ve avlularıyla görülmeye değer yerlerden birisidir.
Bayburt’un Görülmesi Gereken Müzeleri
Bayburt’ta gezebileceğiniz bazı önemli müzeler şunlardır:
· Baksı Müzesi: Bayburt’ta sanata doyacağınız müzelerden birisidir. Çoruh Vadisi’ne hakim bir tepede bulunan Baksı Müzesi doğayla, tarihle ve kültürle iç içe deneyim yaşayacağınız yerlerden birisidir. Müze çağdaş sanat ile geleneksel el sanatlarını aynı çatı altında buluşturur. Müzede sergi salonları, kütüphane ve atölyelerden oluşur. Müzeyi ziyaret ettiğinizde hem içerideki sergilenen eserlerden hem de dışarıdaki manzaradan etkileneceksiniz.
· Bayburt Dede Korkut Müzesi: Bayburt’un köklü tarihine ve Dede Korkut’un anlatılarına adanmış olan müze şehirde görülmesi gereken yerlerden birisidir. Müzede Dede Korkut’un boylarını temsil eden bal mumu heykeller, maketler ve anlatıların canlandırıldığı odalar ziyaretçileri büyüleyecektir. Müzede ayrıca Bayburt’un tarihi ve doğal zenginliklerini de keşfedebilirsiniz.
· Kenan Yavuz Etnografya Müzesi: Avrupa’da Yılın Müzesi olarak seçilen müze Anadolu’nun kadim yaşam biçimini gelecek kuşaklara aktarmak için kurulmuştur.
Bayburt’un Görülmesi Gereken Dini ve Kutsal Yerleri
Bayburt’ta ziyaret edilebilecek başlıca dini ve kutsal mekanlardan bazıları:
· Bayburt Ulu Cami: Bayburt’un kalbinde yer alan Bayburt Ulu Cami Selçuklu Dönemi eserlerindendir. Yüzyıllardır dimdik ayakta duran cami silindirik gövdesi ve çinili mimarisiyle dikkat çeker. Bayburt’un sembolik camilerinden olan Bayburt Ulu Cami şehirde görülmesi gereken yerlerdendir.
· Şehit Osman Türbeleri: Saltuklu Dönemi’ne ait olan türbeler Mengüç Gazi tarafından erkek ve kız kardeşi için yaptırılmıştır. Kesme taştan yapılmış ve konik çatılı bu yapılar hem manzarasıyla hem de taşıdığı anlamla büyüleyici yerlerden birisidir.
· Varzahan Manastırı: 10. yüzyıldan kalmış olan Varzahan Manastırı bir zamanlar Ermeni kültürünün izlerini taşıyan önemli bir dini merkezdi. Kesme taş ve tuğladan inşa edilmiş olan yapı günümüzde büyük oranda harap edilmiştir.
· Ferahşat Bey Cami: Akkoyunlu Dönemi’ne ait olan cami tek kubbelidir ve iki renkli kesme taşlardan inşa edilmiştir. Caminin hemen yanında birde medrese bulunuyor. Bu yeri ziyaret ederek hem tarihi hem de manevi bir deneyim yaşayabilirsiniz.
· Dede Korkut Kümbeti: 9. yüzyılda yapıldığı düşünülen kümbet kesme taşların daire şeklinde üst üste dizilmesiyle yapılmıştır. Burası özellikle temmuz aylarında gerçekleştirilen Dede Korkut şenlikleri kapsamında daha çok ziyaret edilir.
Bayburt’un Görülmesi Gereken Doğal Güzellikleri
Bayburt’un doğal güzellikleri hem huzur hem de keşif isteyenler için pek çok seçenek sunar. İşte Bayburt’ta görülmesi gereken önemli doğal alanlar:
· Sırakayalar Şelalesi: Bayburt’un gizli kalmış doğa harikalarından birisidir. Sırakayalar Şelalesi serinlemek ve doğanın tadını çıkarmak isteyenler için uğrak noktalardan birisidir.
· Çımağıl Mağarası: Hem görsel olarak etkileyici hem de biraz macera hissi veren Çımağıl Mağarası şehrin önemli yer altı hazinelerinden birisidir. Mağarada sarkıtlar, dikitler, traverten basamakları ve minik göletler ziyaretçileri bekler.
· Çoruh Nehri: Bayburt’un kalbinden geçen Çoruh Nehri şehre hem canlılık hem de huzur katar. Nehir boyunca yürüyüş yapabilir ve serin sularının huzurlu sesinde ruhunuzu dinlendirebilirsiniz.
· Aydıntepe Yaylası: Bayburt’un bir diğer doğal güzelliklerindendir. Aydıntepe Yaylası huzur dolu bir ortama kaçmak isteyenler için eşsiz yerlerden birisidir. Yemyeşil bitki örtüsüyle kaplı olan yayla doğa yürüyüşü ve kamp tutkunları için vazgeçilmez rotalardandır.
· Helva Köyü Buz Mağarası: Yılın her mevsimi buz gibi kalan mağara şehrin sıra dışı yerlerinden birisidir. Mağara içerisinde yıl boyunca erimeyen buz sarkıtları ve dikitler ziyaretçileri büyüleyecektir. Mağara geçmişte köylüler tarafından doğal soğuk hava deposu olarak kullanılmıştır.
Bayburt’un Yöresel Lezzetleri
Bir şehirde gezi yalnızca gözle değil aynı zamanda damakla da yapılır. Bu yüzden Bayburt gezilerinde oranın yöresel lezzetlerini de deneyerek şehir gezinizi tamamlamalısınız. Bayburt mutfağı sadeliği ve doğallığıyla öne çıkar. İşte Bayburt’ta mutlaka denemeniz gereken tatlar:
· Ekşi Lahana,
· Yalancı Dolma,
· Galacoş,
· Süt Böreği,
· Tel Helva,
· Herse,
· Bayburt Tava,
· Gendirme,
· Tatlı Çorba,
· Tandır Ekmeği,
· Su Böreği,
· Lor Dolması.
