Son zamanlarda kitap okuma alışkanlığımızda azalmalar ortaya çıkmıştır. Bu azalma oranı en fazla genç nesilde göze çarpıyor. Çünkü gençler artık eskisi gibi kitap okumuyor. Kitapların o büyülü sayfalarında kaybolup gitmiyor. Geçmişe baktığımızda gençlerin kitaplarla ilişkisi şimdi bambaşka bir noktaya evrildi.
Gençler eskiden kütüphaneleri doldurur, kitapçıların önlerinde sıra oluştururdu. Şimdi gençlerin kütüphanesi de kitapları da telefonları oldu. Peki gençler neden kitap okumuyor? Soruya tek bir sebebi cevap olarak gösteremeyiz. Çünkü gençlerin neden kitap okumadığına dair farklı sebepleri sayabiliriz. Teknolojinin gelişmesi ve dijital dünyanın hakim olması gençleri kitapların o huzurlu dünyasından uzaklaştırdı. Gençler şimdi kitap satırları arasında kaybolmak yerine sosyal medyada yorumlar yapıyor, Video atıyor veya Blog çekiyor… Gençler kitaplarda hayatı öğrenmiyor, kitabın karakterleriyle dostluk kurmuyor. Dijital çağ getirdiği yeniliklerle belki de gençleri kitap okumaktan uzaklaşmıştır.
Peki Neden Kitap Okuma Alışkanlığı Değişti?
Gençlerde kitap okuma alışkanlığının neden değiştiğini şu başlıklarda inceleyebiliriz:
· Dikkat Dağınıklığı: Dikkat dağınıklığı dijital çağın getirdiği bir odaklanma problemidir. Gençler artık birden fazla dijital ekranlarla büyüyor. Tablet, telefon, bilgisayar veya akıllı saat... Bu dijital ekranların her biri ayrı bildirimler gönderiyor. Bir kitabın giriş bölümünü geçemeyen bir genç sosyal medyada içerik üretebiliyor veya saatlerini orada harcayabiliyor. Kitaplar ise sabır ve dikkat isteyen bir durumdur. Sosyal medyada ise saniyelik videolar yer alır. Bu saniyelik videolar eğlendirir, güldürür ve düşündürür. Fakat kitabı anlamak saatleri alabilir. Dikkat dağınıklığı kitap okuma alışkanlığının kaybedilmesinde en önemli nedenlerden birisidir.
· Kitap Fiyatlarının Artması: Son zamanlarda kitapların fiyatlarının artması herkesin dikkatini çekmiştir. Bu durum özellikle öğrencileri ve çalışmayan gençleri olumsuz etkilemektedir. Bir öğrenci için kitap almak fiyatlara bakarak ciddi bir maliyet haline gelmiştir. Günümüzde kitap almak bazen lüks olarak bile görülmektedir. Bu yüzden de gençler kitapları daha uyguna getirmek için farklı alternatif yollar arıyor. Pdf indirme gibi farklı yöntemler de kitapların verdiği huzuru veremediği içinde gençler zamanla kitap okumaktan uzaklaşıyor. Kitap fiyatlarından bahsedince kütüphaneler gençler için iyi bir seçenek olacaktır. Fakat kütüphane kültürü hala ülkemizde çok yaygın bir tercih olmadığı gibi gençlerin radarına da girmiyor. Bazı şehirlerdeki kütüphanelerdeki kitaplar gençlerin ilgisini bile çekmiyor.
· Zamanın da Gelişmesi: Günümüzde artık zaman da gelişti. Artık yarım saatte diziler bitiriliyor, on beş dakika da kapıya yemek geliyor. Bir kitabı bitirmek ise saatleri veya günleri alabiliyor. Gençler kitap okumanın sindire sindire yapıldığından habersiz olarak bu saatleri başka şeylere harcıyor.
· Zaman Yönetiminin Olmaması: Gençler sınavlarından, okullarından veya diğer aktivitelerinden dolayı kitap okumaya zaman ayırmıyor. İyi bir zaman yönetimi yapamayan gençler “Kitap okumaya vaktim yok” diyerek hayıflanıyor. Sosyal medya özellikle gençlerden zaman yönetimini alıp götürüyor. Oysa iyi bir zaman yönetimi yapılarak kitap okumaya da vakit ayrılabilir. Bugün kitap okumaya on dakika ayrılırsa bu süre haftaya yarım saat olurken sonraki ay bir saat olacaktır. Bu sayede kitap okuma alışkanlığı kazanılacaktır.
· Rol Modelin Olmaması: Kitap okumak da diğer birçok alışkanlık gibi örnek alınarak kazanılır. Okuma alışkanlığı ise en güzel ailede kazanılır. Sadece aile değil, okulu, arkadaşları veya çevresi de bu konuda sorumludur. Çocuğun anne babası okumuyorsa, öğretmeni okumuyorsa veya arkadaşı okumuyorsa kendi de okumayacaktır. Çevresinde özeneceği veya örnek alacağı ”kitap kurdu” yoksa kitap ve gençler arasında bir uçurum olacaktır. Bu yüzden toplum olarak gençlerimize oku demek yerine beraber okuyalım demeliyiz. Gençler için kitap okuyan veya bunu paylaşan bir çevrenin olması alışkanlığın kazandırılması açısından oldukça önemlidir.
· Eğitim Sisteminin Etkisi: Eğitim sisteminin de kitap okuma alışkanlığı üzerinde maalesef ki olumsuz etkisi vardır. Çünkü okullarda zorunlu tutulan okumalar veya sadece bir ödev olarak öğrencilere sunulan kitaplar gençleri okumaktan uzaklaştırıyor. Kitap okumak sınav geçmek için yapılması gereken bir aktivite değildir. Gençler okullarda kitaplarla erken yaşta tanışıyor. Fakat bu durum sevilerek veya meraktan yapılan bir durumunda ötesine geçiyor. Gençler bu durumu bir dayatma olarak algıladığı için kitaplardan soğuyor. Halbuki kitap okuma alışkanlığının aşılanacağı en önemli yerlerden birisi okuldur. Okullarda kitaplarla zoraki olarak kurulan bağ sonrasında gönüllü bir okuma alışkanlığına dönüşmüyor.
Gençler Tekrar Kitaplarla Nasıl Buluşturulabilir?
Gençleri tekrar kitaplarla buluşturmanın yollarından bazıları şunlardır:
· Doğru Kitaplarla Tanışmalarını Sağlamak: Gençleri ilgilerini çekebilecek kitaplarla tanıştırmak gerekir. Gençlerin ilgisini daha çok popüler ve güncel kitaplar çekecektir.
· Aile İçi Okuma Saatlerinin Yapılması: Gençlere rol model olmada aile ilk aşama da bulunmaktadır. Aile iç okuma saatleri her akşam kısa süre için bile olsa yapılmalıdır. Daha sonra kitap okuma üzerine de bir sohbet yapılabilir. Okunulan kitaplarla ilgili konuşmak okuma motivasyonunu arttırabilir. Aileyle yapılan bu etkinlikler gençlere okuma bilincini aşılayacaktır.
· Dijital Araçlara Yönlendirmek: Gençler için dijital kitap okuma araçları da iyi bir alternatif olacaktır. E-kitaplar gibi dijital uygulamalar gençlerin daha çok ilgisini çekeceği için okuma bilincini tekrar kazandırılabilir.
· Kütüphane Kültürünün Yaygınlaştırılması: Gençleri kütüphane kültürüne alıştırmak gerekir. Kütüphanede binlerce kitap bulunmaktadır. Kütüphanelerden ücretsiz bir şekilde istediğiniz kitapları alabilirsiniz. Kitabı on beş günlük süre için ödünç alabilirsiniz. Eğer bu sürede kitabı teslim edemezseniz de tekrar ödünç süresini uzattırabilirsiniz. Bu sayede kitabı yavaş bir şekilde okuyabilirsiniz. Yüksek kitap fiyatları yüzünden kitap alamayan gençler kütüphaneler sayesinde istedikleri kitabi okuyabilir.
· Sosyal Medyada Kitaplarla İlgili İçeriklerin Arttırılması: Sosyal medyada popüler içerik üreticileri kitaplarla alakalı içerik üreterek gençleri kitaba özendirebilir. Sosyal medyada sürekli farklı şeylerin tanıtımını yapan fenomenler kitaplarla ilgili daha faydalı içerik üretse gençler bundan olumlu etkilenecektir.
Sonuca Gelirsek:
Gençlerin kitap okumamasını suçlamak yerine bu durumunu nedenini anlamalı ve çözümler üretmeliyiz. Kitap okuma bireylere fayda sağladığı gibi topluma da fayda sağlar. Toplumun kültür seviyesinin yükselmesi için okuma oranının artması gerekir. Gençlere tekrar kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için onlara kitapları sevdirecek yolları sunmalıyız. Gençler kitap okumuyorsa bu toplum olarak hepimizin sorunudur.
